Patrząc na rozwój firmy Lancia, powstałej jako mały zakład, a obecnie będącej koncernem, który wchłonął amerykańskiego giganta Chryslera wyraźnie widać, że motoryzacja cały czas się zmienia. Zacznijmy jednak od początku…

Etap pierwszy samodzielnie….

W listopadzie 1906 w Turynie powstała, założona przez panów Vincenzo Lancia i Claudio Fogolin, firma „Lancia & Cie”, a jej pierwszym seryjnym pojazdem była – produkowana od roku 1907 - Lancia Alfa (do roku 1930 kolejne modele firmy oznaczano literami greckiego alfabetu, a później wiele samochodów nosiło kobiece imiona). Już od początku istnienia, firma nie poddawała się trendom i zamiast produkować –jak wielu konkurentów- mniej lub bardziej uznane na rynku modele, rozpoczęto prace badawcze. To w okresie międzywojennym (w roku 1922) powstała Lancia Lambda – pierwszy na świecie samochód z niezależnym zawieszeniem kół przednich i nadwoziem samonośnym. Te innowacje techniczne i dopracowane w każdym detalu wyposażenie, sprawiły że Lancia zaczęła być uważana za markę luksusową. Włoska lekkość stylu, duże zaangażowanie w rozwój techniki i panujący w okresie międzywojennym „motoryzacyjny barok” sprawiły, że samochody tej firmy z charakterystycznymi eleganckimi nadwoziami, szybko podbiły serca (i kieszenie) bogatych klientów. Czas prosperity przerwały działania wojenne.

Po zakończeniu II wojny, kiedy zniszczona Europa podnosiła się z gruzów, nastał czas samochodów popularnych. Firma Lancia nie mając jednak w swej ofercie modeli popularnych, ponownie spróbowała sił w klasie modeli luksusowych. Wzorem wersji przedwojennych, postanowiono zyskać klientów wprowadzając innowacje techniczne. Wtedy to powstała Lancia Aurelia (produkowana w latach 1950-1958), w której połączono luksusowe nadwozie i sportowe osiągi  (wielu specjalistów od historii motoryzacji uważa nawet, że był to pierwszy pojazd zasługujący w pełni na miano grand turismo -GT). W modelu tym Lancia wprowadziła też kilka interesujących rozwiązań . Głównym było zastosowanie -po raz pierwszy w seryjnie produkowanym pojeździe- silnika V6. Napędzał on koła tylne poprzez skrzynię biegów umieszczoną, wraz z mechanizmem różnicowym, z tyłu pojazdu. Taka konstrukcja zapewniała lepsze rozłożenie masy pojazdu. Ponadto celem wyeliminowania drgań kół, hamulce bębnowe z tyłu umieszczone były przy mechanizmie różnicowym, a nie bezpośrednio przy kołach. W sumie przez cały okres produkcji wyprodukowano 18 201 tych modeli.

 Jednak największą innowacją lat pięćdziesiątych było zaangażowanie w sporty motorowe. Po przejęciu nadzoru w firmie przez syna założyciela - Gianni'ego Lancię, postanowiono wykorzystać rozwiązania techniczne firmy w wyścigach samochodowych. W roku 1954 Lancia zbudowała bolid F1 o nazwie D50. Jego debiut nastąpił podczas ostatniego wyścigu sezonu 1954, gdzie kierowca Alberto Ascari przejechał najszybsze okrążenie w kwalifikacjach i wywalczył pierwsze miejsce startowe. Niestety w roku 1955 wskutek kłopotów finansowych, związanych z brakiem na rynku modeli popularnych i śmierci kierowcy Ascari (zginął na torze Monza podczas prywatnych testów, prowadząc Ferrari 750), Lancia wycofała się z mistrzostw.  Bolidy Lancii zakupił wówczas Ferrari i … pojazdy w sezonie 1956 jeździły w barwach firmy z czarnym koniem. To właśnie tym modelem Juan Manuel Fangio zdobył tytuł mistrzowski, ale oficjalna nota o zdobyciu mistrzostwa przez producenta jest przypisana Ferrari.

Lancia produkująca samochody drogie i luksusowe (nawet oferowany od roku 1963 model Fulvia, nazwalibyśmy dziś kompaktem Premium), miała coraz większe kłopoty finansowe. Na mocy porozumienia z koncernem FIAT, w roku 1969 stała się  jedną z firm należących do koncernu, produkujących samochody pod własną nazwą.

Etap drugi z Fiatem…

Oprócz samochodów osobowych firma produkowała również modele użytkowe. W stosunkowo niewielkich liczbach produkowano ciężarówki, autobusy, trolejbusy i pojazdy wojskowe. Powstał nawet osobny oddział „Lancia Veicoli Industriali”, który w roku 1975 wszedł w skład nowo tworzonej spółki Iveco. Wraz ze stworzeniem nowej spółki zaprzestano produkcji samochodów użytkowych pod marką „Lancia”.

Największą sławę tego okresu przyniósł jednak Lancii sport. W roku 1973,  dla uzyskania homologacji rajdowej, postanowiono zbudować 500 egzemplarzy samochodu Stratos HF, w którym zastosowano silnik Ferrari V6. Wykonała to zadanie firma Bertone  i … zaczął się czas Lancii. Gdy model Stratos odniósł trzy kolejne zwycięstwa w Rajdowych Mistrzostwach Świata (1974, 1975, 1976), stał się ikoną tras rajdowych. Także do Polski sprowadzono wówczas trzy modele, które z powodzeniem startowały na rajdowych trasach. Samochód zawdzięczał te sukcesy charakterystycznej budowie: stalowa centralna konstrukcja klatkowa z tylną ramą, na której był osadzony silnik V6 i wymiary -  rozstaw osi; 217 cm, rozstaw kół;– 143 cm (przód) i 146 cm (tył).

W roku 1983 firma ponownie zdobyła mistrzowski tytuł. Tym razem było to za sprawą modelu 037, który zdetronizował Audi Quattro będące zwycięzcą w roku 1982 (zresztą w roku 1984, model ten ponownie zapewnił sukces konstruktorom Audi). Od połowy lat osiemdziesiątych rozpoczęła się zaś era Lancii Delta. Kierowcy jeżdżący kolejnymi odmianami pojazdów wygrali w okresie od roku 1985 do roku 1992, aż 49 eliminacji Rajdowych Mistrzostw Świata. Pozwoliło to Lancii sześć razy z rzędu otrzymać mistrzostwo świata w kategorii producentów (1987-1992). Jest to najdłuższe utrzymywanie się modelu na szczycie klasyfikacji. Po sezonie 1993 ostatecznie wycofano się z rywalizacji w rajdach.

Równocześnie w tym czasie nastąpił powrót do wytwarzania modeli prestiżowych. Zostało to jednak dokładnie zaplanowane. Bazując na tych samych płytach podłogowych wykonywano samochody o charakterystyce przynależnej marce: Fiat - samochody popularne, Alfa Romeo – pojazdy sportowe, Lancia – modele prestiżowe. Typowym przykładem tego zabiegu są zbudowane na jednej płycie Alfa Romeo 164, Lancia Thema i Fiat Croma.

Kiedy w XXI wieku osiągnięcia na rynku wyraźnie wskazywały na ustabilizowaną pozycję wszystkich marek koncernu (Fiat oferuje z sukcesem Punto i Bravo, Alfa modele 159 i Giulietta, a Lancia – Deltę), nagle dowiedzieliśmy się o kolejnym etapie rozwoju marki.

Etap trzeci FIAT + Chrysler = Lancia

Dyrektor Generalny Grupy Fiat, Sergio Marchionne tak w roku 2010 skomentował historyczny fakt połączenia firm „Nasza praca dopiero się rozpoczęła. Wraz z naszymi nowymi partnerami z Chryslera będziemy pracować na rzecz podniesienia wartości ogromnego potencjału tego sojuszu”. W ramach aliansu nowe pojazdy, które powstały po przeprowadzeniu konsolidacji, noszą w Europie kontynentalnej nazwę Lancia, a w Ameryce i na Wyspach Brytyjskich są oferowane jako Chrysler.  Istotą współpracy nie jest jednak ujednolicenie stylistyczne sugerujące, iż ten sam samochód ma podobać się Amerykanom i Europejczykom. Pojazdy produkowane są (i będą w przyszłości) z myślą o danym rynku i wymaganiach odbiorcy. Dodatkowo potencjał technologiczny i specjalizacja obu koncernów sprawia, że w Aliansie wykorzystane są ze strony Fiata technologie Common rail, Multiair oraz budowa małych i średnich pojazdów, a ze strony Chryslera budowa dużych limuzyn, wersji Van, SUV i Pick up, jak również silników sześciu i ośmiocylindrowych, oraz hybryd. Całkowicie zmieniono również materiały tapicerskie i wykończenie wnętrz samochodów amerykańskich, tak aby odpowiadały wymaganiom i gustom Europejczyków.

Współpraca produkcyjna zaczęła się w roku 2011, a plany zakładają, że do roku 2014 powstanie 34 nowych modeli, a 17 przejdzie gruntowne modernizacje.

Tak więc marka Lancia z pewnością nie powiedziała ostatniego słowa.